Masturberen

Bijna iedereen doet het, maar weinig mensen praten er over: soloseks. Het onderwerp lijkt omringd door gevoelens van schaamte, schuld en ongemak. Met name door vrouwen wordt niet openlijk over dit onderwerp gepraat. Ook in populaire films of literatuur worden niet vaak beelden vertoond van zelfbevrediging. Waar komt dit taboe vandaan?

In het vijfhonderd pagina tellende boek Sex, A Cultural History of Masturbation (2004) schrijft Laqueur over de geschiedenis van masturbatie. Laqueur beschrijft hoe in de Klassieke Oudheid masturberen een normale zaak was en zelfs als geneesmiddel werd gezien. De constructie van masturbatie als een zonde en ziekteverwekker ontstond in 1712, toen wetenschapper John Martens in een pamflet schreef dat masturberen leidt tot het “ruïneren van het individu”. In dit pamflet raadde hij mensen af om aan zelfbevrediging te doen en deed hij aanbevelingen voor apparaten zoals kuisheidsgordels. Zwitsers natuurkundige Tissot onderbouwde in zijn manifest ‘l’Onanisme in 1760 de mogelijke gevaren van masturberen vanuit medisch perspectief. Het manifest zorgde voor een enorme opschudding in de samenleving en masturbatie werd vanaf dit moment gezien als individuele ondeugd. Voor soloseks is immers geen ander meer nodig, wat het tot een onproductieve en asociale handeling maakt.

Pas eind 19e eeuw stelde Freud vanuit de psychoanalytische wetenschap dat masturberen een nuttige fase was op weg naar volwassenwording, en niet gepaard zou moeten gaan met schaamte. Het stigma verdween pas echt tijdens de Seksuele Revolutie in de jaren 60 en 70. Seks mocht als plezier worden beleefd en vrouwenbewegingen presenteerden masturberen als een manier om jezelf te leren kennen en een instrument voor spirituele zelfliefde.

Toch is vandaag de dag het taboe op masturbatie nog niet verdwenen. Ook Lacquer weet geen antwoord te kunnen geven op de vraag waarom dit taboe nog steeds bestaat. Hij speelt de vraag door naar psychologen en concludeert dat masturbatie vandaag de dag gepaard gaat met tegenstrijdige connotaties als zelfontdekking en zelfobsessie, verlangen en overdaad, privacy en eenzaamheid, onschuld en schuld.